Liever liegen? De rol van leugens in de opvoeding

dr. Rianne Kok
Erasmus Universiteit Rotterdam

nummer

92

Opgenomen in sessie

Tags thematiek en problematiek

Overig

Tags streams

Cognitieve (gedrags)therapie

Inhoud keynotelezing

Liegen wordt over het algemeen gezien als iets negatiefs. Denk maar aan de vele gezegden en het feit dat het gebod “gij zult niet liegen” onderdeel is van verschillende wereldreligies. Liegen is ook een kenmerk van externaliserende problematiek en staat in de DSM benoemd als criterium voor onder andere een antisociale persoonlijkheidsstoornis. Maar liegen is niet zo zwart-wit als je in eerste instantie denkt, want we liegen regelmatig juist vóór de ander, uit liefde, vriendschap of compassie.

Ongeveer 1 op de 3 mensen liegt dagelijks. En ouders zijn hierin geen uitzondering: internationaal onderzoek laat zien dat maar liefst 90% van de ouders liegt tegen hun kind. Ouders vertellen regelmatig kleine leugentjes, ze claimen bijvoorbeeld dat de pastasaus geen groente bevat of ze dreigen met de komst van de politie als een kind niet wil luisteren. Maar ook over zwaardere thema’s wordt gelogen: een overleden hamster wordt stiekem vervangen met een vergelijkbaar exemplaar of ouders verbloemen hun worsteling met psychische problemen.

In deze lezing wordt uitgebreider ingegaan op het hoe en het waarom van liegen door ouders tegen kinderen. Waar liegen ouders zoal over en wat zijn hun motieven? Is het kwalijk om te liegen of is het soms juist beter om kinderen niet met de waarheid te belasten? En wat heeft het liegen voor invloed op de kinderen en op de ouders zelf? Het verhaal wordt geïllustreerd door onder andere voorbeelden uit een recente interviewstudie onder Nederlandse ouders.

In mijn verhaal sta ik stil bij de vraag hoe liegen door ouders past in de huidige tijd en de relevantie van dit onderwerp voor gedragstherapeuten. Bijvoorbeeld de connectie tussen liegen door ouders met maatschappelijke trends in de opvoeding (zoals, helicopter parenting en gentle parenting), met de opkomst van de parental burn-out en met bepaalde mythes rond het ouderschap (bv. perfect parenthood).

Auteurs

Rianne Kok

Erasmus Universiteit Rotterdam
Universitair Hoofddocent

Abstracts
Keynotelezing: Liever liegen? De rol van leugens in de opvoeding
Meet the Expert: Rianne Kok