We moeten onze patiënten eens flink de waarheid vertellen! - De inzet van de therapeutische relatie bij Cognitive and Behavioral Analysis System of Psychotherapy (CBASP) om het werkelijke effect van suïcidaliteit en probleemgedrag op de ander aan het licht te brengen

Inge Jager1, Jet Heering2, Bas Berkers3
1GGZ InGeest, Amsterdam UMC, Cure & Care Development
2GGZ InGeest, 113 Zelfmoordpreventie
3GGZ InGeest

 

nummer

91

Opgenomen in sessie

Vrijdag, 13.30 uur, Parkzaal

Kernwoorden

CBASP, suïcidaliteit

Tags doelgroep

Volwassenen

Tags thematiek en problematiek

Persoonlijkheidsstoornissen
Stemmingsstoornissen

Tags streams

Overig

Workshop

Doel van de workshop:

Inzicht verkrijgen in de achtergrond van CBASP en het werken met tegenoverdracht bij complexe patiënten en toepassing van gedisciplineerde persoonlijke betrokkenheid en interpersoonlijk onderscheid maken bij suïcidaal gedrag en ander probleemgedrag.

Achtergrond:

De behandeling van depressie met bijvoorbeeld CGT leidt in veel gevallen tot vermindering van de klachten en herstel van functioneren, maar niet altijd. Juist bij persisterende depressieve klachten is er dikwijls sprake van wanhoop en suïcidaliteit gecombineerd met een sceptische houding tav behandeling vanwege faalervaringen en/of persoonlijkheidsproblematiek.

In Cognitive and Behavioral Analysis System of Psychotherapy (CBASP; McCullough et al., 2014)  wordt depressie gezien als een interpersoonlijk probleem, waarbij problematische interacties in de jeugd de klachten veroorzaken en huidige interacties de klachten in stand houden. De therapie is specifiek ontwikkeld voor persisterende depressie, waarbij patiënten wordt geleerd om zich anders te gedragen, zodat ze krijgen van de ander wat ze nodig hebben. Hierbij leren ze specifieker kijken wat het effect van hun gedrag is op de ander. Denkfouten zorgen er bij persisterende depressie namelijk voor dat de waarheid niet goed wordt waargenomen. Deze denkfouten staan beschreven als ‘globaal denken’ en ‘het-maakt-niet-uit-wat-ik-doe denken’ in de Nederlandse vertaling van het behandelprotocol (Wiersma et al., 2015).

CBASP is ontwikkeld voor de behandeling van patiënten met persisterende depressie en jeugdtrauma, die dikwijls zijn gediagnosticeerd met cluster C persoonlijkheidsstoornissen. CBASP bestaat uit Situatie-analyses, Sociale vaardigheidstraining, en interventies gericht op het beter leren waarnemen van het effect van hun gedrag. Bij deze laatste interventies wordt gebruikgemaakt van tegenoverdracht, die op transparante wijze wordt besproken. Om patiënten op deze wijze ‘de waarheid te vertellen’, moet je als therapeut uit bepaald hout gesneden zijn (McCullough, 2021). Bij persisterende depressie kunnen juist deze interventies het verschil maken tussen de patiënt in behandeling krijgen of falen (als therapeut), en tussen leven of dood.

Tijdens de workshop wordt de achtergrond van CBASP, de indicatiestelling en de verschillende onderdelen van het behandelprotocol, waarbij gewerkt wordt met tegenoverdracht, besproken. Twee interventies, namelijk Gedisciplineerde Persoonlijke Betrokkenheid (GPB) en Interpersoonlijk Onderscheid Maken (IOM), worden uitgelegd en geoefend. Voorbeelden van de inzet bij suïcidale uitingen, boosheid en interactieproblemen tussen patiënten in groepstherapie komen aan bod. Na deze workshop heeft de deelnemer kennis verworven over CBASP, de opbouw van het protocol en de toepasbaarheid van twee interventies.

Literatuur

McCullough, J., Schramm, E., & Penberthy, J. K. (2014). CBASP as a distinctive treatment for persistent depressive disorder: Distinctive features. Routledge.

Wiersma, J. E., Schaik, D. J. F., & Oppen, P. C. (2015). Neem de regie over je depressie: Werkboek voor de cliënt. Bohn Stafleu van Loghum.

McCullough Jr, J. P. (2021). Characteristics of the optimal Cognitive Behavioral Analysis System of Psychotherapy (CBASP) therapist role. Frontiers in Psychiatry, 11, 609954.

Auteurs