Schematherapie bij schuld en loyaliteit van jeugdigen en (jong)volwassenen: Hoe bewerk je de Kritische Oudermodus als de cliënt worstelt met ervaren of daadwerkelijke afhankelijkheid van de ouders?

dr Marjolein van Wijk-Herbrink1, drs. Remco van der Wijngaart2
1PsyKey
2Van Genderen Opleidingen BV

 

nummer

69

Opgenomen in sessie

Vrijdag, 11.00 uur, Brabantzaal

Kernwoorden

schematherapie, oudermodi, loyaliteit, adolescenten, (jong)volwasssenen

Tags doelgroep

Kinderen en adolescenten
Volwassenen

Tags thematiek en problematiek

Persoonlijkheidsstoornissen
Stemmingsstoornissen

Tags streams

Schematherapie

Workshop

In de handboeken schematherapie worden de modi waarin de cliënt veeleisend of straffend is naar zichzelf ‘oudermodi’ genoemd. Deze benaming impliceert dat de oorsprong van deze modi bij (tekorten van) de ouders ligt. In werkelijkheid zijn de ‘oudermodi’ meestal een internalisatie van kritische boodschappen van verschillende personen (zowel ouders als andere volwassenen en leeftijdgenoten), waarbij al bestaande schema’s bovendien de interpretatie van de boodschappen van anderen zullen beïnvloeden. Nog los van het feit dat de naam ‘oudermodi’ theoretisch gezien misleidend kan zijn, kan het ook invloed hebben op de mate waarin deze modi te bewerken zijn. Zeker bij adolescenten en jongvolwassenen kan er sprake zijn van sterke loyaliteit of (subjectieve of daadwerkelijke) afhankelijkheid van de ouders. Hoe bespreek je dan met je cliënt de bredere oorsprong van zijn/haar Kritische kant en erken je tegelijkertijd het aandeel van de daadwerkelijke ouder(s) hierin? Sommige jeugdigen en (jong)volwassenen hebben geen idee waar hun zelfkritische gedachten vandaan komen en zullen je proberen te overtuigen dat ze daadwerkelijk lastig, vervelend en dom zijn. Zij zien dit als ‘de waarheid’ en staan niet zo makkelijk open voor de therapeut als de buitenstaander die zegt dat deze boodschappen niet helemaal kloppen. Of ze erkennen wel dat hun vader erg streng is, maar zijn geneigd hem te verdedigen als jij een opmerking maakt over die strengheid. En hoe ga je de Kritische kant, als die mede ontstaan is door de (vroegere) bejegening door ouders, bewerken met bijvoorbeeld een meerstoelentechniek of imaginaire rescripting als de jongere cliënt na de sessie wordt opgehaald door die ouders? Dit moment kan als ongemakkelijk worden ervaren door therapeuten. In deze workshop bespreken, demonstreren en oefenen we hoe je een jeugdige of (jong)volwassen cliënt met schuld- en loyaliteitsproblematiek kunt helpen om ruimte te maken voor het tegenspreken en wegsturen van de Kritische kant. Dus ook als de cliënt erg versmolten lijkt met de zelfkritiek en dit als de waarheid ziet. The real truth is out there, er moet alleen ruime worden gemaakt om die te kunnen gaan zien!

Literatuur

Arntz, A. & Jacob, G. (2021). Schematherapie: Een praktische handleiding (Hoofdstuk 8: Disfunctionele oudermodi behandelen). Amsterdam: Uitgeverij Nieuwezijds. Van der Wijngaart, R. (2020). Imaginaire rescripting: Theorie en praktijk. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Van der Wijngaart, R. (2022). Stoelentechniek: Theorie en praktijk. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. 

Auteurs