De Patroonintake. Diagnostiek als dialoog; hoe combineren van de waarheid van de hulpvrager met de waarheid van de professional?

David van den Berg1, Marloes Verhaar1, Annemarie Mulder1
1Parnassia Groep

 

nummer

37

Opgenomen in sessie

Vrijdag, 13.30 uur, Zaal 80/81

Kernwoorden

Diagnostiek, co-creatie, dialoog, complexiteit

Tags doelgroep

Volwassenen

Tags thematiek en problematiek

Transdiagnostisch
Overig

Tags streams

Cognitieve (gedrags)therapie
Overig

Workshop

In de diagnostiek van mentale problemen heeft de DSM-5 lange tijd een leidende rol gespeeld. Ondanks de kennis die hiermee is opgedaan, zijn in de loop der jaren ook de nadelen steeds duidelijker geworden. Zo is het concept van de ‘psychische stoornis’ als afzonderlijke ziekte-entiteit of hersenaandoening niet langer houdbaar (Hyman, 2021). Ten tweede kan het categoriale, medische kader bijdragen aan een zekere machtsongelijkheid waarin de clinicus de 'expert' is, terwijl de hulpvrager wordt gereduceerd tot een positie van 'niet-weten'. Dit is in verband gebracht met een gevoel van onmacht in het diagnostische proces, aangeleerde hulpeloosheid en passiviteit. Bovendien laten bevindingen zien dat hulpvrager een dergelijke dynamiek als afwijzend en stigmatiserend ervaren, wat de hoop op herstel ondermijnt (Hackmann et al., 2019). Inmiddels zijn er verschillende initiatieven ontwikkeld om de diagnostiek binnen de GGZ te verbeteren, waarbij sommigen zich meer hebben gericht op alternatieve modellen van mentale problemen, zoals het HiTOP model, de netwerkbenadering en andere benaderingen die meer oog hebben voor de inherente complexiteit van mentale problemen. Anderen richtten zich op het ontwikkelen van meer praktische, contextgevoelige en herstelgeoriënteerde diagnostische methodieken, waarbij de hulvraag van de cliënt centraal staat.

In het ‘Patterns of Life’ project wordt onderzocht hoe we diagnostiek aan de voordeur van de GGZ kunnen verbeteren. De Patroonintake is een blended e-health procedure waarmee hulpvrager en hulpverleners in voortdurende co-creatie een optimaal beeld vormen van het probleem en mogelijke uitwegen daaruit. Hierbij wordt gewerkt vanuit een ander conceptueel kader, oftewel verklaringsmodel van mentale problemen, en proberen we tegelijkertijd de relatie binnen het diagnostisch proces anders vorm te geven. Dit is een proces waarin zowel de ervaringskennis van de hulpvrager ruimte krijgt, als de professionele expertise van de clinicus een rol speelt, in een voortdurende dialoog (Hoff et al., 2022). De gedragstherapeutische diagnostiek neemt daarin een belangrijke plaats in met een holistische theorie op macro niveau. We presenteren de eerste inzichten die we hebben opgedaan in onze proeftuinen met de Patroonintake en gaan in gesprek met de deelnemers over deze voortdurende balansoefening tussen verschillende ‘waarheden’.

Leerdoelen:

Kennismaking met verschillende nieuwe conceptuele en procesmatige benaderingen van diagnostiek en hoe deze zich verhouden tot de gedragstherapeutische diagnostiek

Reflectie op de balans tussen professionele expertise en ervaringskennis en hoe dit optimaal vorm kan krijgen in de klinische praktijk.

Werkvorm:

Presentatie van theorie en eerste uitkomsten onderzoek

Zelf ervaren in tweetallen; wat als de dialoog tussen jouw waarheid en de waarheid van jouw leidinggevende/werkbegeleider/supervisor/leertherapeut niet op elkaar aansluiten. Wat heeft je daarin niet of juist wel geholpen?

Discussie: hechten we te veel waarde aan (wetenschappelijk) modellen bij het doen van diagnostiek? Zouden we de hulpvraag van de cliënt meer centraal moeten stellen en zo ja, wat betekent dit voor de professionele rol van de clinicus?

Literatuur

Hackmann, C., Wilson, J., Perkins, A., & Zeilig, H. (2019). Collaborative diagnosis between clinician and patient: why to do it and what to consider. BJPsych Advances, 25(4), 214-222.

Hoff, P., Maatz, A., & Vetter, J. S. (2022). Diagnosis as dialogue: historical and current perspectives. Dialogues in clinical neuroscience.

Hyman, S. E. (2021). Psychiatric Disorders: Grounded in Human Biology but Not Natural Kinds. Perspect Biol Med, 64(1), 6-28.

Auteurs