Vroege herkenning en behandeling van persoonlijkheidspathologie bij jongeren
dr. Joost Hutsebaut
De Viersprong, Tilburg University
nummer
66
Opgenomen in sessies
Woensdag, 10.30 uur, Zaal 111
Kernwoorden
GIT-PD
Tags doelgroep
Kinderen en adolescenten
Gezinnen en relaties
Tags thematiek en problematiek
Persoonlijkheidsstoornissen
Transdiagnostisch
Tags streams
Overig
Workshop
Weinig diagnoses zijn meer omstreden en worden dus meer vermeden dan de diagnose van persoonlijkheidsstoornissen bij pubers. Nochtans kent nagenoeg elke behandelaar deze jongeren en worstelen vele behandelaars met de dilemma’s in de behandeling van deze jongeren, hun gezin en hun omgeving. Denk maar aan hun wisselende motivatie, neiging tot externaliseren, hun wantrouwen bij het aangaan van een therapeutische relatie, het vermijden van emoties of het plots optreden van (suïcidale) crises. Het effect op de behandelaar is vaak onzekerheid, onmacht, angst en de vaststelling dat we niet steeds de beste versie van onszelf zijn in deze behandelingen.
Deze workshop vertrekt van het uitgangspunt dat de meeste behandelaars voldoende kennis en kunde in huis hebben om een prima behandeling te bieden voor deze jongeren, maar ook dat aandacht voor een aantal principes die belangrijk zijn in het contact met deze jongeren en ouders, de werkzaamheid van hun behandelingen kan verbeteren. De workshop vertrekt van de evidentie voor deze principes en vertaalt ze naar de klinische praktijk.
Dat begint bij herkenning, diagnostiek en casusformulering ofwel: het vinden van een gezamenlijke taal met jongere en gezin om aanmeldklachten te herkaderen in termen van bepaalde onderliggende functionele beperkingen. Dat sluit aan bij een verschuiving in het veld van persoonlijkheidsstoornissen van een descriptief en a-theoretisch kader (DSM-5, sectie II) naar een verklarend en pantheoretisch Alternatief Model voor Persoonlijkheidsstoornissen. Dit model verschuift het accent ook van een persoonlijkheidsstoornis als categoriale aandoening naar persoonlijkheidspathologie als dimensies van kwetsbaarheid die in interactie met de omgeving tot diverse problemen kunnen leiden. We laten zien aan de hand van casusmateriaal hoe het Alternatieve Model kan gebruikt worden in de diagnostiek en waarin de meerwaarde ligt om consensus te creëren over de doelen en foci in behandeling.
In het tweede deel van de workshop ligt het accent op behandeling. De workshop heeft niet de bedoeling om deelnemers een hele nieuwe behandeling te presenteren. Wel willen we enkele principes demonstreren waarmee bestaande interventies verbeterd kunnen worden bij deze jongeren. De focus ligt daarbij op de gemeenschappelijk werkzame factoren in de behandeling van persoonlijkheidspathologie: het opbouwen van authentiek contact, het bespreken van wat er in de relatie gebeurt, het focussen op samenwerking, verantwoordelijkheid en empowerment, het gebruiken van interventies waarmee emoties op een meer gecontroleerde manier kunnen ervaren worden, en het stimuleren van jongeren en ouders om beginnende veranderingen zelf verder te zetten. We laten ook zien hoe je daarin kan samenwerken met de omgeving (zoals scholen) en hoe je als collega ondersteunend kan zijn, vb. in intervisie.
Leerdoel(en)
Kennis van de rationale voor vroege detectie en interventie van persoonlijkheidspathologie
Toepassing van diagnostische modellen voor persoonlijkheidspathologie bij jongeren, in het bijzonder het Alternatieve Model voor Persoonlijkheidsstoornissen, om de focus te richten op onderliggende persoonlijkheidsproblematiek en zo consensus te krijgen over de doelen en taken in de behandeling
Kennis van werkzame factoren in de behandeling van persoonlijkheidsstoornissen
Vaardigheden oefenen rondom veel voorkomende gemeenschappelijke factoren
Werkvorm(en)
Interactieve presentatie en discussie
Casusbespreking (deelnemers mogen op voorhand casussen van pubers met (mogelijke) persoonlijkheidspathologie insturen, die gebruikt kunnen worden tijdens de workshop)
Videodemonstratie
Rollenspel
Literatuur
Weekers LC, Verhoeff SCE, Kamphuis JH, Hutsebaut J. Assessing Criterion A in adolescents using the Semistructured Interview for Personality Functioning DSM-5. Personal Disord. 2021 Jul;12(4):312-319. doi: 10.1037/per0000454. Epub 2020 Sep 3. PMID: 32881576.
Hutsebaut, J., Videler, A.C., Verheul, R. and van Alphen, S.P.J. (2019). Managing Borderline Personality Disorder from a life course perspective: clinical staging and health management. May 2019 Personality Disorders: Theory, Research, and Treatment 10(4)DOI: 10.1037/per0000341
Hutsebaut, J., Videler, A., Willemsen, E., Aalders, H. (2022). Guideline-Informed Treatment for Personality Disorders: tegenover, naast, op, onder of in plaats van CGT? Gedragstherapie, 55 (1), 2-14.
Auteurs
