Exposure vanuit de gezonde volwassen modus
Andrea Müller1, Anneke Bruinsma1, Marisol Neijenhuis1
1Pro Persona Overwaal
nummer
9
Opgenomen in sessies
Donderdag, 16.30 uur, Zaal 65
Kernwoorden
exposure, angst, hardnekkige klachten, modusmodel
Tags doelgroep
Volwassenen
Tags thematiek en problematiek
Persoonlijkheidsstoornissen
Angststoornissen
Tags streams
Cognitieve (gedrags)therapie
Schematherapie
Workshop
Hoe doe je een exposurebehandeling wanneer angstklachten en persoonlijkheidspatronen sterk verweven zijn? En als je merkt dat de exposurebehandeling stagneert doordat iemand niet de juiste leerervaringen kan opdoen? Bij patiënten die zichzelf verliezen in negatieve zelfspraak, zichzelf voortdurend onder druk zetten of weinig voeling hebben met hun eigen binnenwereld, kunnen angstklachten een hardnekkig karakter hebben.
Door het modusmodel en de ervaringsgerichte werkwijze van schematherapie doordacht te combineren met exposure-responspreventie kun je de effectiviteit in sommige gevallen vergroten.
Onze SCHerp programma’s zijn ontwikkeld binnen Pro Persona Overwaal, specifiek voor cliënten met persisterende angst- en dwangstoornissen met comorbide (vooral cluster C) persoonlijkheidsproblematiek. Deze cliënten hebben in hun voorgeschiedenis al meerdere CGT behandelingen en/of schematherapie gehad zonder afdoende resultaat. SCHerp is uniek in die zin dat het elementen van SCHematherapie gebruikt om Exposure-Response Preventie effectiever te maken binnen deze doelgroep.
Binnen onze workshop geven we uitleg over de werkwijze en uitgangspunten van deze gecombineerde behandeling. Verder gaan we vooral ook ervaringsgericht aan de slag, we doen oefeningen die direct toepasbaar zijn in je eigen praktijk.
Na deze workshop heb je een concreter beeld van hoe je exposure-responspreventie kunt optimaliseren met behulp van interventies vanuit de schematherapie.
Aan het eind van de workshop
- Ben je je meer bewust van de verschillende modi waar iemand in kan verkeren tijdens het uitvoeren van exposure
- Kan je iemand beter naar de gezond volwassen modus begeleiden en vanuit daar exposure en responspreventie uitvoeren
- Kan je de leerervaring van uitgevoerde exposure maximaliseren en het leereffect zo veel mogelijk bestendigen
Evidentie
Cognitieve gedragstherapie is de gouden standaard behandeling bij angststoornissen. Ondanks dat deze therapie bij het merendeel van de angstpatiënten voor verbetering zorgt, is er een groep die hier niet voldoende op reageert (Loerinc et al., 2015). Voor deze patiënten is er geen verdere richtlijnbehandeling beschikbaar, waardoor ontwikkeling van nieuwe therapieën essentieel is. Op basis van therapeutische inzichten en wetenschappelijke literatuur die uitwijst dat chronische angstproblematiek vaak samengaat met comorbide cluster C persoonlijkheidsstoornissen (PS), heeft Pro Persona Overwaal een nieuwe therapie ontwikkeld voor deze complexe populatie. Vanaf september 2012 combineert en integreert de SCHerp-behandeling op Overwaal schematherapie (SCH) met exposure en response preventie (erp) en richt zich primair op angstklachten. Deze unieke combinatie is weinig onderzocht maar heeft potentie om een belangrijke bijdrage te leveren aan de behandeling van complexe doelgroepen. Een pilot studie van Thiel et al. (2016) toont aan dat een soortgelijke 12-weken durende behandeling voor verbetering zorgt in 5 van de 10 behandelresistente OCD patiënten met/zonder PS. Aansluitend toont het eerste SCHerp onderzoek op basis van ROM gegevens aan dat patiënten na behandeling (1) een verbetering laten zien op psychisch functioneren op de OQ-45 (2) een toename laten zien in adaptieve schema modi en (3) een afname laten zien in maladaptieve schema modi.
Literatuur
Loerinc, A. G., Meuret, A. E., Twohig, M. P., Rosenfield, D., Bluett, E. J., & Craske, M. G. (2015). Response rates for CBT for anxiety disorders: Need for standardized criteria. Clinical Psychology Review, 42, 72–82. https://doi.org/10.1016/j.cpr.2015.08.004
Peeters, N., Stappenbelt, S., Burk, W. J., van Passel, B., & Krans, J. (2021). Schema therapy with exposure and response prevention for the treatment of chronic anxiety with comorbid personality disorder. British Journal of Clinical Psychology, 60(1), 68-76.
Thiel, N., Jacob, G. A., Tuschen-Caffier, B., Herbst, N., Külz, A. K., Hertenstein, E., Nissen, C., & Voderholzer, U. (2016). Schema therapy augmented exposure and response prevention in patients with obsessive-compulsive disorder: Feasibility and efficacy of a pilot study. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 52, 59–67. https://doi.org/10.1016/j.jbtep.2016.03.006
Auteurs
Andrea Müller
Pro Persona Overwaal
Beeldend therapeut
Anneke Bruinsma
Pro Persona Overwaal
klinisch psycholoog
